ΣΥΝΘΕΣΗ:

 

Πρόεδρος: Βασίλειος Κοντόλαιμος, Αντιπρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Μέλη: Ιωάννης Τρίαντος, Ιωάννης Διονυσόπουλος, Παρασκευάς Βαρελάς, Βασιλική Πανταζή, Βασιλική Τύρου, Κουήν Χουρμουζιάν, Γεώργιος Ανδρέου, Νομικοί Σύμβουλοι του Κράτους.

Εισηγητής: Κωνσταντίνος Ζαμπάρας, Πάρεδρος ΝΣΚ 

 

Αρ. Ερωτήματος: Υπ'αριθ. 11976/75/14-6-2011 της Γενικής Διεύθυνσης Συνθηκών και Υγιεινής της Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.

 

Περίληψη ερωτήματος: Αν κατά τον υπολογισμό του χρόνου απασχόλησης του τεχνικού ασφαλείας και του γιατρού εργασίας σε μια επιχείρηση που απασχολεί εργαζομένους με μερική απασχόληση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι ώρες απασχόλησης των εργαζομένων.

 

Επί του ανωτέρω ερωτήματος το Ε' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ομόφωνα ως εξής:

 

I. 1. Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν. 3846/2010 (Μερική απασχόληση) 

«Το άρθρο 38 του ν. 1892/1990 (ΦΕΚ 101 Α'), όπως αντικαταστάθηκε και ισχύει με το άρθρο 2 του ν. 2639/1998 (ΦΕΚ 205 Α'), αντικαθίσταται ως ακολούθως: 

«1. Κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας ή κατά τη διάρκεια της ο εργοδότης και ο μισθωτός μπορούν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφωνήσουν, ημερήσια ή εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία εργασία, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, η οποία θα είναι μικρότερης διάρκειας από την κανονική (μερική απασχόληση)... 2. Για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου νοείται ως: α) «εργαζόμενος μερικής απασχόλησης», κάθε εργαζόμενος με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας, του οποίου οι ώρες εργασίας, υπολογιζόμενες σε ημερήσια, εβδομαδιαία, δεκαπενθήμερη ή μηνιαία βάση είναι λιγότερες από το κανονικό ωράριο εργασίας του συγκρίσιμου εργαζόμενου με πλήρη απασχόληση, β) «συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση», κάθε εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης, που απασχολείται στην ίδια επιχείρηση με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας, και εκτελεί ίδια ή παρόμοια καθήκοντα, υπό τις αυτές συνθήκες. Όταν στην επιχείρηση δεν υπάρχει συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση, η σύγκριση γίνεται με αναφορά στη συλλογική ρύθμιση στην οποία θα υπαγόταν ο εργαζόμενος αν είχε προσληφθεί με πλήρη απασχόληση. Οι εργαζόμενοι με σύμβαση ή σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζονται δυσμενώς σε σχέση με τους συγκρίσιμους εργαζόμενους με κανονική απασχόληση, εκτός εάν συντρέχουν αντικειμενικοί λόγοι οι οποίοι τη δικαιολογούν, όπως η διαφοροποίηση στο ωράριο εργασίας... 14. Στους εργαζόμενους που καλύπτονται από σύμβαση ή σχέση εργασίας με μερική απασχόληση παρέχονται:... β) οι ίδιες κοινωνικές υπηρεσίες που υπάρχουν στη διάθεση των άλλων εργαζόμενων στην επιχείρηση... 17. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται για τους μερικώς απασχολούμενους όλες οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας...».

 

2. Στις διατάξεις του Ν. 3850/2010 «Κύρωση του Κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων» ορίζεται ότι:

Άρθρο 1 (Αντικείμενο) (παρ. 2 π.δ. 17/1996) «Ο παρών κώδικας έχει ως αντικείμενο την εφαρμογή μέτρων για την προαγωγή της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων κατά την εργασία...»

Άρθρο 2 (Έκταση εφαρμογής) «1. (άρθρο 1 παρ. 1 ν. 1568/1985) Οι διατάξεις του κώδικα εφαρμόζονται, εφόσον δεν ορίζεται αλλιώς, σε όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα...»

Άρθρο 3 (Ορισμοί) «1. Για την εφαρμογή του παρόντος, νοείται ως: α) (άρθρο 2 παρ. 1 π.δ. 17/1996) Εργαζόμενος: κάθε πρόσωπο που απασχολείται από έναν εργοδότη με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των ασκούμενων και των μαθητευόμενων, εκτός από το οικιακό υπηρετικό προσωπικό β) (άρθρο 2 παρ. 2 π.δ. 17/1996) Εργοδότης: κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο συνδέεται με σχέση εργασίας με τον εργαζόμενο και έχει την ευθύνη για την επιχείρηση ή/και την εγκατάσταση γ) (άρθρο 2 παρ. 3 π.δ. 17/1996) Επιχείρηση: κάθε επιχείρηση, εκμετάλλευση, εγκατάσταση και εργασία του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, ανεξαρτήτως κλάδου οικονομικής δραστηριότητας στον οποίο κατατάσσεται...».

Άρθρο 8 (Υποχρέωση απασχόλησης τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας της επιχείρησης) «1. (άρθρο 4 παρ. 2 π.δ. 17/1996). Στις επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζόμενους ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού ασφαλείας, σύμφωνα και με το άρθρο 12 παρ. 4. 2. (άρθρο 4 παρ. 1 ν. 1568/1985-άρθρο 4 παρ. 1 π.δ. 17/1996) Στις επιχειρήσεις που απασχολούν 50 και άνω εργαζομένους ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας, σύμφωνα με το κεφάλαιο Β του παρόντος...».

Άρθρο 10 (Κατάταξη επιχειρήσεων ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας) (άρθρο 2 π.δ. 294/1988). «Για να καθορισθούν οι ώρες απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού εργασίας καθώς και το απαιτούμενο επίπεδο γνώσεων του τεχνικού ασφάλειας, οι επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες κατατάσσονται σε κατηγορίες, των οποίων οι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας σημειώνονται με κωδικό αριθμό, με βάση τη στατιστική ταξινόμηση από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, έτους 1980, ως ακολούθως ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α'... ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β' Στην κατηγορία Β' υπάγονται όσες επιχειρήσεις δεν υπάγονται στις κατηγορίες Α' και Γ' του παρόντος άρθρου. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Γ' ...».

Άρθρο 21 (Χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας) «1. (άρθρο 3 παρ. 1 π.δ. 294/1988) Καθορίζεται ο ετήσιος χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας για κάθε μια από τις κατηγορίες επιχειρήσεων, εκμεταλλεύσεων και εργασιών του άρθρου 10, σε ώρες ανά εργαζόμενο ως εξής: Αριθμός εργαζομένων.-'Ωρες ετήσιας απασχόλησης ανά εργαζόμενο: α) Κατηγορία Α'... β) Κατηγορία Β'... γ) Κατηγορία Γ'... 2. (άρθρο 4 παρ. 3 π.δ. 17/1996) Σε κάθε περίπτωση απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας ο ελάχιστος πραγματικός χρόνος ετήσιας απασχόλησης για τον καθένα χωριστά δεν μπορεί να είναι μικρότερος των: α) 25 ωρών ετησίως για επιχειρήσεις, που απασχολούν μέχρι 20 άτομα, β) 50 ωρών ετησίως για επιχειρήσεις, που απασχολούν από 21-50 άτομα και γ) 75 ωρών ετησίως για επιχειρήσεις, που απασχολούν περισσότερα από 50...»

 

II. 1. Με το Κεφάλαιο Α' του Ν. 3850/2010, ο οποίος αποτελεί κωδικοποίηση των ισχυουσών διατάξεων που αφορούν την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, καταγράφεται ένα πλέγμα θεσμών που αποτελεί τα όργανα βελτίωσης των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση. Οι θεσμοί αυτοί είναι η «επιτροπή υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας», ο «τεχνικός ασφαλείας» και ο «γιατρός εργασίας» της επιχείρησης. Ειδικότερα η επισημοποίηση των επαγγελμάτων του τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας έγινε με τον Ν. 1568/1985 «Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων», μετά την επιτυχία δοκιμασία των θεσμών αυτών σε άλλες χώρες. Η εισαγωγή των δύο αυτών θεσμών στους τόπους εργασίας έγινε για να συμβάλλει όχι μόνο στην καλή σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων και στην ασφάλειά τους δια της προλήψεως εργατικών ατυχημάτων, αλλά και στην ευεξία και στην παραγωγικότητά τους δια της απασχολήσεώς τους στις κατάλληλες θέσεις.

 

2. Από τον συνδυασμό των διατάξεων 8 παρ. 1 και 2 και 12 παρ. 5 και 6 του Ν. 3850/2010 προκύπτει ότι σε όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του άρθρου 2 του Ν. 3850/2010, ανεξάρτητα από τον αριθμό των εργαζομένων που απασχολούν, ο εργοδότης έχει υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες του τεχνικού ασφαλείας και στις επιχειρήσεις που απασχολούν 50 και άνω εργαζομένους να χρησιμοποιεί επί πλέον και τις υπηρεσίες γιατρού εργασίας.

 

3. Όσον αφορά τα καθήκοντα των ανωτέρω (βάσει των αναφερομένων στις διατάξεις των άρθρων 14, 15, 17, 18 και 20 του Ν. 3850/2010) συνοπτικά ο μεν τεχνικός ασφαλείας παρέχει στον εργοδότη υποδείξεις και συμβουλές σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων και την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων και επιβλέπει τις συνθήκες εργασίες για τον ίδιο σκοπό. Αντίστοιχα ο γιατρός εργασίας παρέχει υποδείξεις και συμβουλές στον εργοδότη, στους εργαζομένους και στους εκπροσώπους τους, σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για την σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων. Επίσης επιβλέπει την υγεία των εργαζομένων με ιατρικό έλεγχο μετά την πρόσληψή τους ή αλλαγή θέσεως καθώς και με περιοδικό ιατρικό έλεγχο όταν απαιτείται κατά νόμο και με έλεγχο της εφαρμογής των μέτρων προστασίας της υγείας των εργαζομένων και πρόληψης ατυχημάτων. Τέλος κατά την εκτέλεση του έργου τους οι ανωτέρω υποχρεούνται να συνεργάζονται, πραγματοποιώντας κοινούς ελέγχους των χώρων εργασίας.

 

4. Ο ελάχιστος ετήσιος συνολικός χρόνος απασχόλησης του τεχνικού ασφαλείας και του γιατρού εργασίας εξαρτάται από την κατηγορία επικινδυνότητας που κατατάσσεται η επιχείρηση σύμφωνα με το άρθρο 10 Ν. 3850/2010 (άρθρο 2 π.δ. 294/88) και τον αριθμό των εργαζομένων. Ο χρόνος αυτός υπολογίζεται με τους συντελεστές του άρθρου 21 παρ. 1 (όρθρο 3 παρ. 1 π.δ. 294/1988) και 2 (άρθρο 4 παρ. 3 π.δ. 17/1996) Ν. 3850/2010. Ο νόμος θέτει ρητά για την εφαρμογή του, δηλαδή την εξεύρεση του ελάχιστου χρόνου απασχόλησης τεχνικού ασφαλείας και γιατρού εργασίας, μόνο αυτές τις δύο προϋποθέσεις.

 

5. Κατά τις προαναφερθείσες κρίσιμες διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 2 περ. β) εδ. 3 και παρ. 14 περ. β) του Ν. 3846/2010 οι εργαζόμενοι με σύμβαση ή σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζονται δυσμενώς σε σχέση με τους συγκρίσιμους εργαζόμενους με κανονική (πλήρη) απασχόληση και πρέπει να έχουν τις ίδιες κοινωνικές υπηρεσίες με τους άλλους εργαζομένους στην επιχείρηση.

 

6. Βάσει των προαναφερθέντων συνάγονται τα εξής: 

Όλοι οι εργαζόμενοι σε μια επιχείρηση, ανεξαρτήτως του χρόνου που απασχολούνται σε αυτήν, δηλαδή με πλήρη ή μερική απασχόληση, εφόσον εκτελούν ίδια ή παρόμοια καθήκοντα υπό τις αυτές εργασιακές συνθήκες πρέπει να τυγχάνουν της ίδιας αντιμετώπισης όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία τους. Αφού οι εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης έχουν τα ίδια πλήρη δικαιώματα και τις ίδιες κοινωνικές υπηρεσίες στον χώρο εργασίας τους, θα πρέπει αντιστοίχως ο τεχνικός ασφαλείας και ο γιατρός εργασίας να καταναλώνει για καθένα τον ίδιο χρόνο για την προσφορά των προαναφερθεισών υπηρεσιών που ορίζονται στον νόμο (π.χ. έλεγχος ατομικών μέτρων προστασίας για κάθε εργαζόμενο από τον τεχνικό ασφαλείας, ιατρικός έλεγχος και τήρηση ατομικού ιατρικού φακέλλου για κάθε εργαζόμενο από τον γιατρό εργασίας) με αυτόν που καταναλώνει για κάθε εργαζόμενο πλήρους απασχόλησης. Επομένως δεν νοείται χρόνος απασχόλησης του ΤΑ και ΓΕ ανάλογος του συνολικού χρόνου απασχόλησης των μερικώς απασχολουμένων (που προκύπτει με άθροισμα των χρόνων απασχόλησης καθενός από αυτούς, π.χ. οκτώ ώρες συνολική απασχόληση για δύο εργαζόμενους με τέσσερεις ώρες απασχόληση), παρά μόνον χρόνος απασχόλησης αυτών βάσει του συνολικού αριθμού των εργαζομένων στην επιχείρηση. Πρέπει δηλαδή ο ελάχιστος χρόνος απασχόλησης του ΤΑ και ΓΕ να υπολογίζεται σε ετήσια βάση με τους συντελεστές που αντιπροσωπεύουν τις ετήσιες ώρες απασχόλησης του γιατρού και του τεχνικού ανά εργαζόμενο.

 

III. Ενόψει των ανωτέρω, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, στο ερώτημα προσήκει η απάντηση ότι κατά τον υπολογισμό του χρόνου απασχόλησης του τεχνικού ασφαλείας και του γιατρού εργασίας σε μια επιχείρηση που απασχολεί εργαζομένους με μερική απασχόληση δεν θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ώρες απασχόλησης των εργαζομένων, αλλά μόνον ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στην επιχείρηση.

 

ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ

 

Αθήνα 29-6-2012

 

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Βασίλειος Ν. Κοντόλαιμος

Αντιπρόεδρος Ν.Σ.Κ.

 

Ο Εισηγητής

Κωνσταντίνος Χ. Ζαμπάρας

Πάρεδρος Ν.Σ.Κ.