Α. ΓΕΝΙΚΑ

Το νέο πλαίσιο δημοσιονομικής διαχείρισης

Ο Ν.3871/2010 «Δημοσιονομική Διαχείριση και Ευθύνη» έθεσε σε νέα βάση τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών και επαναπροσδιόρισε τις αρμοδιότητες και ευθύνες των φορέων άσκησης της δημοσιονομικής πολιτικής.

Η αρμοδιότητα άσκησης της γενικής διοίκησης των δημόσιων οικονομικών της κεντρικής διοίκησης, ο συντονισμός και η εποπτεία των οικονομικών της γενικής κυβέρνησης ανήκουν στον Υπουργό Οικονομικών. Στο πλαίσιο αυτό, ο Υπουργός Οικονομικών έχει την υποχρέωση υποβολής στη Βουλή προσχεδίου και σχεδίου του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού, εποπτεύει την κατάρτιση των ετήσιων προϋπολογισμών των φορέων που ανήκουν στη γενική κυβέρνηση, συναρτά τις προτάσεις του κρατικού προϋπολογισμού και τις συνόψεις των προϋπολογισμών για τη λοιπή γενική κυβέρνηση, και τις υποβάλλει στη Βουλή.

Οι αρμόδιοι υπουργοί έχουν μεταξύ άλλων και τις ακόλουθες αρμοδιότητες και ευθύνες (άρθρο 5).

- Καταρτίζουν και παρουσιάζουν σχέδιο ετήσιου προϋπολογισμού σύμφωνα με τα ανώτατα όρια και τους στόχους που ορίζονται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ). (ν.3985/2011 ΦΕΚ 151Α)

- Παρακολουθούν και κατευθύνουν τους φορείς που εποπτεύουν για την κατάρτιση του προϋπολογισμού τους εντός των ορίων του ΜΠΔΣ.

Επιπρόσθετα, ο ν.3871/2010 (άρθρο 5) όρισε τις γενικές αρχές που διέπουν την κατάρτιση του προϋπολογισμού. Επισημαίνονται ιδιαίτερα οι αρχές της ενότητας και της καθολικότητας καθώς και της ειλικρίνειας και της ακρίβειας. Σύμφωνα με τις τελευταίες κάθε πρόβλεψη εσόδων και εξόδων πρέπει να είναι ειλικρινής και ακριβής και να μην υπερεκτιμά ή υποτιμά τα πραγματικά στοιχεία στα οποία βασίζονται οι προβλέψεις. Η μη τήρηση των αρχών αυτών κατά την κατάρτιση και εκτέλεση του προϋπολογισμού συνιστά ουσιώδη παράβαση της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Τα υπουργεία, στο πλαίσιο άσκησης της εποπτείας στους φορείς της αρμοδιότητάς τους θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι αρχές αυτές τηρούνται από τους τελευταίους.

Το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής

Στο ΜΠΔΣ για την περίοδο 2012-2015 έχουν τεθεί οι στόχοι και οι άξονες της δημοσιονομικής πολιτικής που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα ώστε να επιτύχει μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και του χρέους, να αντιμετωπίσει χρόνιες διαρθρωτικές αδυναμίες, να εξασφαλίσει οικονομική σταθερότητα και να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Στους εφαρμοστικούς νόμους που ακολούθησαν (ν.3986/2011 και ν.4002/2011) προσδιορίζονται συγκεκριμένα μέτρα, η εφαρμογή των οποίων, εντός των χρονοδιαγραμμάτων που έχουν τεθεί, θα εξασφαλίσει την επίτευξη των στόχων.

Το ΜΠΔΣ περιλαμβάνει ανώτατα όρια δαπανών για κάθε φορέα της Κεντρικής Διοίκησης τόσο για τον Τακτικό Προϋπολογισμό όσο και για το ΠΔΕ. Τα όρια αυτά αποτελούν δέσμευση για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους 2012. Τα υπουργεία θα πρέπει να αναπτύξουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία, (ενημέρωση υπηρεσιών, έκδοση εγκυκλίων, αποφάσεων κλπ) ώστε να εφαρμοστούν άμεσα τα μέτρα που έχουν περιληφθεί στους παραπάνω εφαρμοστικούς νόμους.

Β. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ - ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Τα υπουργεία, αφού λάβουν υπόψη τους τα ανώτατα όρια δαπανών που ορίζονται στο ΜΠΔΣ, θα πρέπει να κατανείμουν τα ποσά αυτά στους επιμέρους ειδικούς φορείς και κωδικούς αριθμούς εξόδων (ΚΑΕ). Τα ποσά των επιχορηγήσεων που θα προκύψουν από την ως άνω κατανομή, θα πρέπει να κοινοποιηθούν στους φορείς που εποπτεύουν, ώστε οι τελευταίοι να συντάξουν τους δικούς τους προϋπολογισμούς.

Για τις κατανομές αυτές, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι υποχρεώσεις που δημιουργούνται από το υφιστάμενο πλαίσιο λειτουργίας των υπηρεσιών, ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία ανεξόφλητων υποχρεώσεων. Σε αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες (διοικητικές ή και νομοθετικές) που θα εξασφαλίζουν τη λειτουργία των υπηρεσιών εντός των ανωτέρω περιορισμών.

Για να εξασφαλιστούν οι εξοικονομήσεις στους εποπτευόμενους φορείς, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στις κατανομές των επιχορηγήσεων, πέραν των παραπάνω και τα υφιστάμενα ταμειακά διαθέσιμα και άλλα περιουσιακά στοιχεία (κρατικά χρεόγραφα, μετοχές κλπ).

Οι εποπτευόμενοι φορείς που περιλαμβάνονται στο μητρώο της Γενικής Κυβέρνησης, πρέπει να καταρτίσουν συνοπτικό σχέδιο προϋπολογισμού για το οικον. έτος 2012, το οποίο θα υποβάλουν στα Υπουργεία, μέχρι τις 9/9/2011.

Τα υπουργεία θα συγκεντρώσουν τους συνοπτικούς προϋπολογισμούς των φορέων που ανήκουν στην αρμοδιότητά τους, θα ελέγξουν, θα ομαδοποιήσουν και θα αποστείλουν μέχρι τις 15/9/2011,

- Τις προβλέψεις του Τακτικού Προϋπολογισμού (αναλυτικά κατά ειδικό φορέα και ΚΑΕ), εντός του ύψους του ΜΠΔΣ, σε έντυπη μορφή στην 20η Διεύθυνση Προϋπολογισμού του ΓΛΚ.

- Τους ομαδοποιημένους, συνοπτικούς προϋπολογισμούς των φορέων τους, (κατά κατηγορία φορέα),σε ηλεκτρονική μορφή στο e-mail της 39ης Διεύθυνσης d39@glk.gr .

Για την κατάρτιση του κοινωνικού προϋπολογισμού, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων θα συγκεντρώσει τους συνοπτικούς προϋπολογισμούς όλων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης συμπεριλαμβανομένων και των εποπτευομένων από τα Υπουργεία Εθνικής Άμυνας, Οικονομικών κλπ. Στη συνέχεια αφού επεξεργασθεί τους συνοπτικούς προϋπολογισμούς, θα αποστείλει συνοπτικό πίνακα στο ΓΛΚ-Δ39η Φορέων Γενικής Κυβέρνησης.

Μαζί θα αποστείλει και τους συνοπτικούς προϋπολογισμούς των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, ως εξής:

- Ενοποιημένος ΙΚΑ
- ΟΓΑ
- ΟΑΕΕ
- ΕΤΑΑ
- ΝΑΤ
- Λοιποί φορείς κύριας σύνταξης
- Επικουρικά ταμεία συνολικά.

Αντίστοιχα το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης θα συγκεντρώσει τους συνοπτικούς προϋπολογισμούς όλων των νοσοκομείων συμπεριλαμβανομένων και των εποπτευομένων από τα Υπουργεία Παιδείας και Εθνικής Άμυνας, θα τους ενοποιήσει και θα αποστείλει συνοπτικό πίνακα στην προαναφερόμενη Διεύθυνση του ΓΛΚ.

Για την κατάρτιση των ενοποιημένων προϋπολογισμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το Υπουργείο Εσωτερικών θα υποβάλλει συνοπτικούς προϋπολογισμούς ανά τομέα, (Δήμοι, Περιφέρειες, Δημοτικές Επιχειρήσεις και λοιπά νομικά πρόσωπα) και θα τους αποστείλει στο ΓΛΚ-Δ/νση 39η.

Οι ενοποιημένοι προϋπολογισμοί των λοιπών φορέων της γενικής κυβέρνησης περιλαμβάνουν τους φορείς της γενικής κυβέρνησης που δεν καλύπτονται από τον Κρατικό, τον Κοινωνικό ή τον Ενοποιημένο Προϋπολογισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το κάθε υπουργείο θα συγκεντρώσει και θα ομαδοποιήσει τους συνοπτικούς προϋπολογισμούς των φορέων που ανήκουν στην αρμοδιότητά του, εμφανίζοντας ξεχωριστά τα ΝΠΔΔ και ξεχωριστά τα ΝΠΙΔ και τους ειδικούς λογαριασμούς.

Το περιεχόμενο των ενοποιημένων προϋπολογισμών περιγράφεται στο άρθρο 8 του ν.3871/2010.

Γ. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

1. Κεντρική Διοίκηση - Τακτικός Προϋπολογισμός

Οι αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες των υπουργείων και των αποκεντρωμένων διοικήσεων του κράτους θα πρέπει να συνεργασθούν με τη Δ20-Διεύθυνση Προϋπολογισμού του Γ.Λ.Κράτους, για την ορθολογική κατανομή των πιστώσεων, με βάση τα όρια δαπανών που έχουν τεθεί στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κατανεμηθούν σωστά οι πιστώσεις των φορέων σε μείζονες κατηγορίες δαπανών με βάση τις λειτουργικές ανάγκες, ώστε να προληφθούν ενδεχόμενες αστοχίες προβλέψεων, ειδικά σε ανελαστικές δαπάνες, αφού με τον τρόπο αυτό θα ελαχιστοποιηθούν οι τροποποιήσεις του προϋπολογισμού κατά την εκτέλεσή του. Επιπλέον πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι περιορισμοί που τίθενται από τις διατάξεις του Δημοσίου Λογιστικού, όπως έχει τροποποιηθεί με το Ν.3871/10 «Δημοσιονομική Διαχείριση και Ευθύνη».

Ειδικότερα για τις παρακάτω κατηγορίες πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής:

1.1 Αποδοχές προσωπικού

Βασική προϋπόθεση αποτελεί η ακριβής εκτίμηση των αποδοχών, λόγω των ανωτάτων ορίων δαπανών που τίθενται με το ΜΠΔΣ.

Οι αποδοχές και οι συντάξεις αποτελούν μία από τις βασικότερες μείζονες κατηγορίες, αφενός λόγω του σημαντικού ύψους των σχετικών δαπανών επί του συνόλου του προϋπολογισμού και αφετέρου λόγω της ανελαστικότητας που τις χαρακτηρίζει.

Διευκρινίζεται ότι κατά τον προσδιορισμό των δαπανών για αποδοχές προσωπικού τόσο για τις εκτιμήσεις του 2011 όσο και για τις προβλέψεις του 2012 θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το ισχύον μισθολόγιο (ν.3205/2003) και οι προβλέψεις του πρόσφατα ψηφισθέντος νόμου 4002/2011.

Μεταξύ των μέτρων για τη συγκράτηση του μισθολογικού κόστους θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα εξής:

• Εφαρμογή του κανόνα μία (1) πρόσληψη για κάθε δέκα (10) αποχωρήσεις εντός του 2011 αντί του λόγου 1 : 5 που προβλέπεται στο ν.3833/2010, ενώ από το 2012 εφαρμόζεται η σχέση μία (1) πρόσληψη και κάθε πέντε (5) αποχωρήσεις.

• Αναστολή μισθολογικής ωρίμανσης (αύξηση βασικού μισθού).

• Το κίνητρο απόδοσης περικόπτεται κατά 50% .

• Οι εγκρίσεις πρόσληψης προσωπικού ΙΔΟΧ για το 2011 περιορίζονται στο 50% ενώ από το 2012 οι αντίστοιχες εγκρίσεις περιορίζονται επιπλέον κατά 10% αυτών του 2011 και τέλος

• Ο υπολογισμός του ακριβούς αριθμού όσο και της δαπάνης από τις υποχρεωτικές αποχωρήσεις προσωπικού (μόνιμου – ΙΔΑΧ) μέχρι το τέλος του 2011.

1.2. Λειτουργικές δαπάνες

Σημαντική βαρύτητα πρέπει να δοθεί και στις προβλέψεις για λειτουργικές δαπάνες των φορέων καθώς και στις δαπάνες για μεταβιβαστικές πληρωμές.

Ιδιαιτέρως δε για τους φορείς που επιχορηγούνται από τον τακτικό προϋπολογισμό θα πρέπει να υπάρχει διάκριση μεταξύ των φορέων που εντάσσονται στην γενική κυβέρνηση και αυτών, εκτός γενικής κυβέρνησης, καθότι στο ΜΠΔΣ προβλέπεται σημαντική διαφοροποίηση των μέτρων για τον τρέχοντα προϋπολογισμό όσο και στον πρ/σμό του 2012.

Για τον ακριβή προσδιορισμό των λειτουργικών δαπανών θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα δημοσιονομικά μέτρα που θεσπίσθηκαν για την υλοποίηση του ΜΠΔΣ 2012-2015. Μεταξύ των μέτρων περιλαμβάνονται :

• Μείωση των δαπανών για υπερωρίες μέσω της αύξησης των ωρών εργασίας από 37,5 σε 40 ώρες, καθώς και μείωση του ανωτάτου ορίου πραγματοποίησης ωρών απογευματινής απασχόλησης .

• Εξορθολογισμός καταναλωτικών δαπανών, δαπανών για ενοίκια (μείωση κατά 20%), ενέργεια, τηλεπικοινωνίες κλπ.

• Περιορισμός των απαιτούμενων κονδυλίων για επιχορηγήσεις καθώς συγχωνεύσεις και καταργήσεις θα έχουν ως αποτέλεσμα το σημαντικό περιορισμό.

• Εξορθολογισμός κοινωνικών δαπανών.

• Εξοικονόμηση δαπανών του τομέα υγείας, καθώς και εξορθολογισμός της ιατροφαρμακευτικής δαπάνης.

• Μειώσεις δαπανών για την άμυνα

2. Κεντρική Διοίκηση - Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

Όπως τονίσθηκε το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) περιλαμβάνει ανώτατα όρια δαπανών για κάθε φορέα της Κεντρικής Διοίκησης τόσο για τον Τακτικό Προϋπολογισμό όσο και για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Για την κατάρτιση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του 2012 οι φορείς θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους τα ανώτατα όρια δαπανών και βάσει αυτού να το κατανείμουν σε επιμέρους τομείς.

3. Προϋπολογισμοί Φορέων Γενικής Κυβέρνησης

Οι φορείς της γενικής κυβέρνησης θα πρέπει να καταρτίσουν τους προϋπολογισμούς τους σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες. Οι προβλέψεις θα πρέπει να στηρίζονται σε πραγματικά στοιχεία και να αποφεύγονται υπερεκτιμήσεις ή υποτιμήσεις των μεγεθών. Στο σκέλος των εσόδων να περιλαμβάνονται τα ποσά εκείνα που εκτιμάται ότι πράγματι θα εισπραχθούν.

Υπερεκτίμηση των εσόδων μπορεί να οδηγήσει σε ανάληψη υποχρεώσεων πέραν των δυνατοτήτων και σε εκτροχιασμό του προϋπολογισμού. Αντίστοιχα στο σκέλος των εξόδων θα πρέπει να περιλαμβάνεται το σύνολο των εξόδων του φορέα.

Επισυνάπτονται οι πίνακες που πρέπει να συμπληρωθούν από τους φορείς της γενικής κυβέρνησης:

- Πίνακας 1 ΝΠΔΔ, ΟΚΑ και ειδικοί λογαριασμοί που εφαρμόζουν την κωδική κατάταξη εσόδων-εξόδων ΝΠΔΔ.

- Πίνακας 2 ΟΤΑ πρώτου βαθμού και ΝΠΔΔ αυτών.

- Πίνακας 3 ΝΠΙΔ και ειδικοί λογαριασμοί που εφαρμόζουν το Ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο

(Π.Δ. 1123/1980) καθώς και όσοι εφαρμόζουν κλαδικό λογιστικό σχέδιο.

- Πίνακας 4 Περιφέρειες.

- Πίνακας 5 Δημοτικές Επιχειρήσεις.

Παρακαλούμε για την άμεση και πλήρη συνεργασία σας και αναμένουμε να καταβάλετε κάθε προσπάθεια για την καλύτερη δυνατή τεκμηρίωση των προτάσεών σας. Η παρούσα είναι διαθέσιμη στο διαδικτυακό τόπο του Υπουργείου Οικονομικών (www.minfin.gr → Αποφάσεις και Εγκύκλιοι → Δημοσιονομική Πολιτική).

Ο Αναπληρωτής Υπουργός
Φίλιππος Σαχινίδης
 

Συνημμένα έγγραφα