ΘΕΜΑ: Διευκρινίσεις για την εφαρμογή της παραγράφου 11 του άρθρου 74 του ν. 3982/2011

Σχετική η με αριθμ. Κ1-1991/22-07-2011 Διευκρινιστική εγκύκλιος.

Σε συνέχεια της ανωτέρω σχετικής, με την οποία σας γνωστοποιήσαμε την δημοσίευση στο ΦΕΚ 143/Α/17-6-2011, της παραγράφου 11 του άρθρου 74 του Ν. 3982/2011, με την οποία αντικαταστάθηκε το άρθρο 11 του Ν. 3377/2005 (ΦΕΚ Α 202), και αφορά την κατάσχεση και καταστροφή των κάθε είδους εμπορευμάτων, που διακινούνται παράνομα στην αγορά, σας επισημαίνουμε τα ακόλουθα:

Σκοπός της ρύθμισης είναι η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου του παραεμπορίου, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε μάστιγα για το επίσημο εμπόριο, βασική αιτία υποβάθμισης της καθημερινότητας των πολιτών, και βεβαίως σε παράγοντα παραβατικότητας στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ταυτόχρονα πλήττει σοβαρά την εθνική οικονομία, καθώς στερεί πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό και τα ασφαλιστικά ταμεία.

Ενισχύει τις ελεγκτικές αρμοδιότητες της Δημοτικής Αστυνομίας και των Κλιμακίων Ελέγχου Λαϊκών Αγορών και Υπαιθρίου Εμπορίου, δίδοντας τους, όσον αφορά το παραεμπόριο, τις ελεγκτικές αρμοδιότητες του Σ.Δ.Ο.Ε, και επιπλέον, παρέχει τη δυνατότητα συνδρομής της ΕΛΑΣ, εφόσον κρίνεται σκόπιμο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η συντονισμένη δράση των εμπλεκομένων υπηρεσιών και αυξάνεται η επιχειρησιακή ισχύς τους προκειμένου να καταστούν αποτελεσματικότερες στην πάταξη του παραεμπορίου.

Η ρύθμιση εκτιμάται ότι συμβάλει θετικά στην οικονομία και την επιχειρηματικότητα αλλά και στην αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος.

Συγκεκριμένα:

Προστατεύεται το νόμιμο εμπόριο σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία, καθώς το παραεμπόριο δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό στους νόμιμους βιοτέχνες και εμπόρους, οι οποίοι για την άσκηση της οικονομικής τους δραστηριότητας έχουν πάγια λειτουργικά έξοδα και φοροδοτικές υποχρεώσεις.

Προστατεύεται η δημόσια υγεία, διότι τα απομιμητικά προϊόντα κρύβουν σοβαρούς κινδύνους για τους ίδιους τους καταναλωτές, οι οποίοι συχνά αγοράζουν εν αγνοία τους προϊόντα επικίνδυνα για την υγεία τους.

Αυξάνονται τα δημόσια έσοδα, δεδομένου ότι γύρω από το παραεμπόριο, στήνεται ένας χορός μαύρου χρήματος δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Τα προϊόντα αυτά εισάγονται, διακινούνται και πωλούνται χωρίς να καταβληθεί ούτε ένα ευρώ σε φόρο εισοδήματος, ΦΠΑ, δασμούς, τέλη και ασφαλιστικές εισφορές.

Αναβαθμίζεται το αστικό περιβάλλον και ενισχύεται η δημόσια ασφάλεια. Το παραεμπόριο αποτελεί έναν από τους παράγοντες που έχουν οδηγήσει σε σημαντική αστική υποβάθμιση το κέντρο της Αθήνας και άλλων μεγάλων πόλεων και γκετοποίηση ολόκληρων περιοχών. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.

Με τη νέα ρύθμιση τροποποιείται το πλαίσιο που διέπει την κατάσχεση και καταστροφή των παράνομων προϊόντων, με στόχο την ουσιαστική απλοποίηση και επιτάχυνση των συγκεκριμένων διαδικασιών. Συγκεκριμένα, προβλέπεται για πρώτη φορά η επιτόπια καταστροφή των παράνομων προϊόντων που κατάσχονται από τον ελεγκτικό μηχανισμό με οποιονδήποτε πρόσφορο τρόπο.

Ι. Αρμόδιοι φορείς για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων

Στην παράγραφο 2 του άρθρου 11 του Ν. 3377/2005 καθορίζονται οι αρμόδιοι φορείς για την εφαρμογή του Νόμου.

Συγκεκριμένα:

Α. Δημοτική Αστυνομία

Οι Δημοτικές αρχές οφείλουν να ενεργήσουν συντονισμένα έτσι ώστε η Δημοτική Αστυνομία να δράσει για την καταστολή του παραεμπορίου.

Επισημαίνεται ότι οι αρμοδιότητες της Δημοτικής Αστυνομίας αναφορικά με το υπαίθριο εμπόριο και τις λαϊκές αγορές σύμφωνα με το ν. 2323/1995 (ΦΕΚ Α 145), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, εξακολουθούν να ισχύουν και η Δημοτική Αστυνομία είναι αρμόδια, όπως ειδικότερα ορίζεται, για την εφαρμογή των διατάξεων αυτών, σε συνδυασμό με τις αρμοδιότητες που εισάγει η νέα ρύθμιση για το παραεμπόριο.

Β. Κλιμάκια Ελέγχου Λαϊκών Αγορών και Υπαίθριου Εμπορίου (Κ.Ε.Λ.Α.Υ.Ε.).

Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ως αποκλειστικά αρμόδιες σύμφωνα με το με αρ. πρωτ. 35704/10.08.2011 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών, θα πρέπει να μεριμνήσουν για τη σύσταση των Κλιμακίων Ελέγχου Λαϊκών Αγορών και Υπαίθριου Εμπορίου (Κ.Ε.Λ.Α.Υ.Ε.) όπως αυτά προβλέπονται με το άρθρο 7α του Ν. 2323/1995 (ΦΕΚ Α 145), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει με την παράγραφο 13 του άρθρου 12 του Ν. 3557/2007 (ΦΕΚ Α 100/2007), και στην περίπτωση που η θητεία των μελών των Κ.Ε.Λ.Α.Υ.Ε. έχει λήξει ή το έργο τους έχει αδρανήσει, να ανασυσταθούν με κάθε επιμέλεια. Καλούνται τα συσταθέντα Κ.Ε.Λ.Α.Υ.Ε. να αναλάβουν δράση και να προχωρήσουν σε κάθε απαιτούμενη ενέργεια ενάντια στο παραεμπόριο.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι λοιπές αρμοδιότητες των Κ.Ε.Λ.Α.Υ.Ε. αναφορικά με το υπαίθριο εμπόριο και τις λαϊκές αγορές σύμφωνα με το ν. 2323/1995 (ΦΕΚ Α 145), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, εξακολουθούν να ισχύουν και τα Κ.Ε.Λ.Α.Υ.Ε. είναι αρμόδια για την εφαρμογή των διατάξεων αυτών, όπως ειδικότερα ορίζεται, σε συνδυασμό με τις αρμοδιότητες που εισάγει η νέα ρύθμιση για το παραεμπόριο.

Τα παραπάνω Α και Β όργανα (εφεξής καλούμενα «Ελεγκτικά Όργανα»), έχουν ευθεία και αυτοτελή αρμοδιότητα για την εφαρμογή της νέας ρύθμισης.

Συμπληρωματικά και όποτε οι περιστάσεις της εκάστοτε περίπτωσης το επιβάλλουν, θα ήταν επιθυμητό, τα παραπάνω όργανα να συντονίσουν κατόπιν συνεργασίας ένα κοινό επιχειρησιακό σχέδιο.

Γ. Η ΕΛ.ΑΣ. συνδράμει όταν αυτό ζητηθεί από τα Ελεγκτικά Όργανα, σύμφωνα με τα άρθρα 159 έως 162 του π.δ. 141/1991 «Αρμοδιότητες οργάνων και υπηρεσιακές ενέργειες του προσωπικού του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και θέματα οργάνωσης υπηρεσιών» (Α΄ 58), όταν και όπου αυτή κρίνεται απαραίτητη.

ΙΙ. Οδηγός ενεργειών

Με την παρούσα παρέχουμε έναν οδηγό ενεργειών για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων.

Α. Τα Ελεγκτικά Όργανα θα πρέπει να είναι εφοδιασμένα με Πρωτόκολλο Κατάσχεσης - Καταστροφής, ως το συνημμένο υπόδειγμα, ενώ επίσης, μπορούν να ζητούν την παροχή κάποιου μέσου προκειμένου να διεκπεραιώσουν το έργο τους (π.χ. σάκους ανθεκτικούς για την συσκευασία και μεταφορά των κατασχεμένων εμπορευμάτων, γάντια, σπρέι, κοπτικά μέσα κ.ό.κ.). Δεδομένου του εύρους των περιπτώσεων παραεμπορίου, τα Ελεγκτικά Όργανα οφείλουν να κρίνουν και να επιλέγουν τον αποτελεσματικότερο τρόπο δράσης που αρμόζει καλύτερα στην κάθε επιμέρους περίπτωση.

Ειδικά οι ελεγκτές των Κ.Ε.Λ.Α.Υ.Ε. θα πρέπει να εφοδιάζονται πριν τον έλεγχο, με «Εντολή Ελέγχου», με μέριμνα της εκάστοτε αρμόδιας Υπηρεσίας, στην οποία θα αναφέρονται τα στοιχεία των ελεγκτών (ονοματεπώνυμο), ο χώρος άσκησης του ελέγχου, η ημερομηνία της εντολής και τις διατάξεις που εντέλλονται να εφαρμόσουν, την οποία θα φέρουν μαζί τους καθ’ όλη την διάρκεια του ελέγχου. Θα επιδεικνύουν αυτήν, όταν ζητηθεί από τον ελεγχόμενο.

Β. Πριν από κάθε έλεγχο η Υπηρεσία των Ελεγκτικών Οργάνων, εφόσον αυτή κρίνει απαραίτητο ζητά την συνδρομή της ΕΛ.ΑΣ., σύμφωνα με τα άρθρα 159 έως 162 του π.δ. 141/1991 ( ΦΕΚ Α 58). Ακόμη η ίδια Υπηρεσία μεριμνά για την παροχή συνδρομής απορριμματοφόρου για την άμεση αποκομιδή των κατασχεμένων-καταστραφέντων εμπορευμάτων ή/και άλλου οχήματος (π.χ. φορτηγού αυτοκινήτου) για την μεταφορά κατασχεμένων εμπορευμάτων που ακολουθούν τα Ελεγκτικά Όργανα σε όλη την διάρκεια του ελέγχου.

Γ. Στις πιο συνήθεις περιπτώσεις εντοπισμού παράνομων εμπορευμάτων, τα Ελεγκτικά Όργανα εφαρμόζουν τις σχετικές διατάξεις με βάση τις παρακάτω ενέργειες.

Συγκεκριμένα:

1) Αν ο πωλητής εγκαταλείψει τα εμπορεύματα, τότε αυτά κατάσχονται, συντάσσεται Πρωτόκολλο κατάσχεσης (με την συμπλήρωση των ανάλογων στοιχείων) και ακολουθεί η άμεση καταστροφή αυτών με κάθε πρόσφορο τρόπο και η απόρριψη τους από το προσωπικό του Δήμου εντός του απορριμματοφόρου.

Το πρωτότυπο του Πρωτοκόλλου διαβιβάζεται στην προϊσταμένη αρχή.

2) Αν ο πωλητής παραμείνει κατά την διάρκεια του ελέγχου και διαπιστωθεί από τα Ελεγκτικά Όργανα ότι τα εμπορεύματα, σύμφωνα με τη ρύθμιση, είναι: προϊόντα απομίμησης είτε κυκλοφορούν κατά παράβαση των διατάξεων του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων είτε ο πωλητής δεν κατέχει την απαιτούμενη άδεια ή τα νόμιμα παραστατικά, τότε τα εμπορεύματα κατάσχονται, συντάσσεται Πρωτόκολλο κατάσχεσης – καταστροφής (με τη συμπλήρωση των ανάλογων στοιχείων) και ακολουθεί η άμεση καταστροφή αυτών με κάθε πρόσφορο τρόπο και η απόρριψη τους εντός του απορριμματοφόρου.

Αντίγραφο του Πρωτοκόλλου δικαιούται να λάβει ο ελεγχόμενος, ενώ το πρωτότυπο διαβιβάζεται στην προϊσταμένη αρχή.

Εφόσον ο πωλητής δεν κατέχει άδεια υπαίθριου εμπορίου, τότε επιβάλλεται η διοικητική κύρωση του προστίμου των χιλίων (1.000) ευρώ για έλλειψη σχετικής άδειας, σύμφωνα με την παράγραφο 1α του άρθρου 3 του Ν. 3377/2005 (ΦΕΚ Α 202).

3) Αν κατά την προσέγγιση των Ελεγκτικών Οργάνων, ο πωλητής συλλέξει τα εμπορεύματά του με πρόθεση να απομακρυνθεί ώστε να αποφύγει τον έλεγχο, τα Ελεγκτικά Όργανα προχωρούν κανονικά στη διαδικασία ελέγχου ακόμα κι αν στην περίπτωση αυτή η παράβαση δεν είναι απολύτως και άμεσα εμφανής.

Στην διαδικασία ελέγχου θα προβούν τα Ελεγκτικά Όργανα και στην περίπτωση που δεν έχει περιέλθει στην άμεση αντίληψή του η παράβαση, αλλά έχει βάσιμες υπόνοιες για τη διακίνηση παράνομων εμπορευμάτων.

4) Αν κατά τη διαδικασία κατάσχεσης το μόνο ελλείπον στοιχείο είναι η άδεια και ο πωλητής επικαλεσθεί ότι κατέχει σχετική άδεια, αλλά δεν τη φέρει μαζί του, τότε τα εμπορεύματα δεν καταστρέφονται αλλά κατάσχονται, συντάσσεται Πρωτόκολλο κατάσχεσης (με την συμπλήρωση των ανάλογων στοιχείων), συσκευάζονται σε σάκους οι οποίοι σφραγίζονται επιτόπου με κάθε πρόσφορο μέσο και τάσσεται σε αυτόν προθεσμία τριών (3) εργασίμων ημερών για την προσκόμιση της άδειας στην Υπηρεσία που διενήργησε τον έλεγχο.

Αντίγραφο του Πρωτοκόλλου δικαιούται να λάβει ο ελεγχόμενος, ενώ το πρωτότυπο διαβιβάζεται στην προϊσταμένη αρχή.

Τα κατασχεθέντα εμπορεύματα μετά τη συσκευασία και τη σφράγισή τους, φορτώνονται σε φορτηγό και μεταφέρονται στους αποθηκευτικούς χώρους της Υπηρεσίας που διενήργησε την κατάσχεση, όπου φυλάσσονται.

Αν ο πωλητής εντός των τριών (3) εργασίμων ημερών προσκομίσει τη σχετική άδεια στην αρμόδια Υπηρεσία, τότε επιστρέφονται σε αυτόν τα εμπορεύματά του, αφού υπογράψει ότι παρέλαβε αυτά και ότι δεν έχει καμία περαιτέρω αξίωση από την Υπηρεσία.

Στην περίπτωση που παρέλθει άπρακτη η τριήμερη προθεσμία, τότε τα ήδη κατασχεμένα εμπορεύματα, καταστρέφονται κατά τις προβλεπόμενες διαδικασίες.

5) Στις περιπτώσεις που η επιτόπια καταστροφή των κατασχεθέντων δεν είναι τεχνικώς δυνατή, τα παράνομα προϊόντα συσκευάζονται σε σάκους και σφραγίζονται επιτόπου με κάθε πρόσφορο μέσο, μεταφέρονται σε αποθηκευτικούς χώρους και καταστρέφονται αμελλητί. Εναπόκειται στην κρίση των Ελεγκτικών Οργάνων να αποφασίσουν εάν η επιτόπια καταστροφή δεν είναι τεχνικώς δυνατή. Ωστόσο, οι περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να περιοριστούν και να τυγχάνουν εφαρμογής μόνο κατ’ εξαίρεση, ώστε να μην καταστρατηγηθεί ο επιτόπιος χαρακτήρας της καταστροφής, που αποτελεί και την κεντρική ιδέα της εισαχθείσας ρύθμισης.

Ειδικότερα ως τέτοιες, θα πρέπει να θεωρούνται περιπτώσεις που διακινδυνεύεται η ασφάλεια των ελεγκτών του Ελεγκτικού Οργάνου λόγω των εξαιρετικών συνθηκών του ελέγχου.

Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις αν ο πωλητής αρνηθεί να υπογράψει, γίνεται σχετική μνεία.

Ε. Η αρμόδια Υπηρεσία που διενεργεί τους ελέγχους, θα πρέπει να αποστέλλει μηνιαίως στο Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (Μητρώο Προστίμων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου), ενημερωτικό έντυπο «ΕΝΤΥΠΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΑΡΘΡΟΥ 74 ΠΑΡ. 11 Ν. 3982/2011», όπως το συνημμένο υπόδειγμα, το οποίο θα συντάσσει με βάση τα στοιχεία που τίθενται στη διάθεσή της από τα Ελεγκτικά Όργανα, για την πληροφόρηση και ενημέρωση του Υπουργείου με απώτερο σκοπό τη χαρτογράφηση της αγοράς και της πορείας καταστολής και πάταξης του παραεμπορίου.

Στο ΕΝΤΥΠΟ θα αναγράφονται τα αποτελέσματα ανά περιοχή και θα καταγράφεται ο αριθμός των Ελεγκτικών Οργάνων, ο αριθμός των ελέγχων ανεξαρτήτως παράβασης, ο αριθμός των παραβάσεων, το είδος των παραβάσεων και ο αριθμός των κατασχέσεων και καταστροφών που διενεργήθηκαν.

Ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου
Στέφανος Κομνηνός

Συνημμένα έγγραφα