Παρακράτηση και πίστωση φόρου

Παρακράτηση Φόρου:

Η "παρακράτηση φόρου" έχει θεσπιστεί ως μέτρο προ-είσπραξης φόρου από ιδιώτες που δεν εργάζονται ως μισθωτοί, άρα είναι δύσκολο για το κράτος να ελέγξει ακριβώς τα έσοδά τους. Οι αρμόδιες οικονομικές αρχές προ-εισπράττουν ένα ποσοστό του φόρου που τους αναλογεί ετησίως σε ποσοστό που είναι κοντά στον τελικό (πραγματικό) τους φόρο εισοδήματος.

Σε ευρωπαϊκό και εταιρικό πλαίσιο, σύμφωνα με την Οδηγία 2003/49, άρθρο 1: «1. Οι πληρωμές τόκων ή δικαιωμάτων που ανακύπτουν σε ένα κράτος μέλος απαλλάσσονται από ενδεχόμενους φόρους επ’ αυτών στο εν λόγω κράτος (είτε παρακρατούνται είτε εισπράττονται κατόπιν βεβαιώσεως) εφόσον ο δικαιούχος των τόκων ή των δικαιωμάτων είναι εταιρεία άλλου κράτους μέλους ή μόνιμη εγκατάσταση εταιρείας κράτους μέλους ευρισκόμενη σε άλλο κράτος μέλος.

 2.Η πληρωμή που πραγματοποιείται από εταιρεία κράτους μέλους ή μόνιμη εγκατάσταση εταιρείας άλλου κράτους μέλους ευρισκόμενη στο εν λόγω κράτος μέλος λογίζεται ότι διενεργείται στο συγκεκριμένο κράτος μέλος (“κράτος της παρακράτησης στην πηγή”). 3. Μια μόνιμη εγκατάσταση λογίζεται ως πληρωτής τόκων ή δικαιωμάτων μόνον εφόσον οι πληρωμές αυτές αντιπροσωπεύουν εκπιπτόμενη από τον φόρο δαπάνη για τη μόνιμη εγκατάσταση στο κράτος μέλος όπου ευρίσκεται. […]

7.      Το παρόν άρθρο εφαρμόζεται μόνον εφόσον η εταιρεία που είναι πληρωτής τόκων ή δικαιωμάτων, ή η εταιρεία μόνιμη εγκατάσταση της οποίας λογίζεται ως πληρωτής, είναι συνδεδεμένη εταιρεία της εταιρείας που είναι δικαιούχος των εν λόγω πληρωμών ή της οποίας η μόνιμη εγκατάσταση λογίζεται ως δικαιούχος των εν λόγω τόκων ή δικαιωμάτων.»

Πίστωση Φόρου (το Μεξικό δέχεται να πιστώσει το φόρο – η Ελλάδα δεν δέχεται)

 

Υπόχρεοι παρακράτησης

Βάσει των άρθρων 59 και 61 του ν. 4172/2013, τα πρόσωπα που υποχρεούνται να παρακρατούν φόρο σύμφωνα με το σύστημα φορολόγησης στην πηγή είναι:
α)  Κάθε φυσικό πρόσωπο που αποκτά κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που διενεργεί πληρωμές ή δίνει παροχές σε είδος στους εργαζομένους τους ή υπαλλήλους τους,
β)  Κάθε νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που καταβάλλει συντάξεις σε φυσικά πρόσωπα,
γ)  Ταμεία κοινωνικής ασφάλισης ή παρόμοιες οντότητες που διενεργούν πληρωμές στους ασφαλισμένους τους.

Πληρωμές που υπόκεινται σε παρακράτηση και σχετικό ύψος

Πέραν των αμοιβών των μισθωτών βάσει της σχετικής κλίμακας (βλέπε επίσης ΠΟΛ 1104/09-04-2014), σε παρακράτηση υπόκεινται οι ακόλουθες πληρωμές (άρθρο 62 του ν. 4172/13):

1. Μερίσματα (15%), 
2. Τόκοι (15%),
3. Δικαιώματα – Royalties (20%),
4. Αμοιβές για τεχνικές υπηρεσίες, αμοιβές διοίκησης, αμοιβές για συμβουλευτικές υπηρεσίες και άλλες αμοιβές για παρόμοιες υπηρεσίες, ανεξαρτήτως εάν έχουν παρασχεθεί στην Ελλάδα, όταν ο λήπτης της αμοιβής είναι φυσικό πρόσωπο (20%). Κατ' εξαίρεση, για τις αμοιβές που εισπράττονται από εργολήπτες κατασκευής κάθε είδους τεχνικών έργων και ενοικιαστών δημοσίων, δημοτικών και κοινοτικών ή λιμενικών προσόδων ο συντελεστής 3% επί της αξίας του υπό κατασκευή έργου ή του μισθώματος, ανεξαρτήτως αν ο λήπτης της αμοιβής είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα
5. Το ασφάλισμα που καταβάλλεται εφάπαξ (15%) ή με τη μορφή περιοδικά καταβαλλόμενης παροχής στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων, συνταξιοδοτικών συμβολαίων (10% μέχρι 40.000€, 20% άνω των 40.000€),
6. Η υπεραξία που αποκτά φυσικό πρόσωπο από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας (15%).

Οι συντελεστές παρακράτησης που δίνονται στις παρενθέσεις αναφέρονται στο άρθρο 64 του ν. 4172/2013.

Τα νομικά πρόσωπα που έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα και λαμβάνουν αμοιβές για τις υπηρεσίες που αναφέρονται στην περίπτωση d δεν υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου, με την επιφύλαξη τις συναλλαγές με φορείς τις γενικής κυβέρνησης. Αναλυτικότερα, οι φορείς γενικής κυβέρνησης κατά την προμήθεια κάθε είδους αγαθών ή υπηρεσιών από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, υποχρεούνται, κατά την καταβολή ή την έκδοση της σχετικής εντολής πληρωμής της αξίας αυτών, να παρακρατούν φόρο εισοδήματος, ο οποίος υπολογίζεται στο καθαρό ποσό της αξίας των αγαθών ή υπηρεσιών με συντελεστή ως ακολούθως:

• 1% για τα υγρά καύσιμα και τα προϊόντα καπνοβιομηχανίας,
• 4% για τα λοιπά αγαθά και
• 8% για την παροχή υπηρεσιών.
  Εξαιρούνται από την παρακράτηση φόρου οι υπόχρεοι του πρώτου εδαφίου:
• Όταν προμηθεύονται αγαθά ή τους παρέχονται υπηρεσίες και δεν απαιτείται σύμβαση, εφόσον η καθαρή αξία αυτών, κατά συναλλαγή, δεν υπερβαίνει το ποσό των εκατόν πενήντα (150) ευρώ,
• Όταν λαμβάνουν υπηρεσίες ή προμηθεύονται ηλεκτρικό ρεύμα, τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, τηλεγραφήματα, γραμματόσημα, φωταέριο, νερό και εισιτήρια γενικά, 
• Όπου προβλέπεται παρακράτηση ή προκαταβολή φόρου από άλλη διάταξη για το ίδιο έσοδο και
• Όταν προμηθεύονται αγαθά ή τους παρέχονται υπηρεσίες από τις πολεμικές βιομηχανίες ΕΑΒ, ΕΒΟ, ΠΥΡΚΑΛ και ΕΛΘΟ, καθώς και από το Κέντρο Επιχειρηματικής Πολιτιστικής Ανάπτυξης (Κ.Ε.Π.Α.) και την Αναπτυξιακή Ένωση Μακεδονίας (ΑΝ.Ε.Μ.).

Απαλλαγές από την παρακράτηση

Από την υποχρέωση παρακράτησης απαλλάσσονται, βάσει του άρθρου 64 του ν. 4172/2013, τα ακόλουθα:

• Οι πληρωμές τόκων δανείων που χορηγούν πιστωτικά ιδρύματα, περιλαμβανομένων των τόκων υπερημερίας, καθώς και οι τόκοι διατραπεζικών καταθέσεων απαλλάσσονται από την παρακράτηση φόρου
• Σε περίπτωση που ο λήπτης της αμοιβής τεχνικών υπηρεσιών, Διοικητικού Συμβουλίου κτλ (περίπτωση d), είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, παρακράτηση φόρου διενεργείται όταν η συναλλαγή υπερβαίνει τα 300€.
• Το εισόδημα από τόκους κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου που αποκτούν νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας και δεν έχουν στην Ελλάδα μόνιμη εγκατάσταση δεν υπόκειται σε παρακράτηση.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με το άρθρο 63, απαλλάσσονται οι ακόλουθες ενδοομιλικές πληρωμές:

• Δεν παρακρατείται καθόλου φόρος από μερίσματα και παρόμοιες πληρωμές που διανέμονται σε νομικό πρόσωπο το οποίο περιλαμβάνεται στο Παράρτημα της Οδηγίας 2011/96/Ε.Ε. σχετικά με το κοινό φορολογικό καθεστώς το οποίο ισχύει για τις μητρικές και τις θυγατρικές εταιρείες διαφορετικών κρατών - μελών, όπως αυτή ισχύει, εφόσον:
  
  • Το νομικό πρόσωπο που εισπράττει κατέχει μετοχές ή συμμετοχή τουλάχιστον 10% στο κεφάλαιο,
  • Το ελάχιστο ποσοστό κατοχής μετοχών ή μεριδίων διακρατείται για τουλάχιστον 24 μήνες, και
  • Το νομικό πρόσωπο που εισπράττει: 
    • Περιλαμβάνεται στους τύπους που απαριθμούνται στο Παράρτημα Ι Μέρος Α της Οδηγίας 2011/96/ΕΕ, όπως ισχύει,
    • Είναι φορολογικός κάτοικος κράτους - μέλους της Ε.Ε. σύμφωνα με τη νομοθεσία του κράτους αυτού και δεν θεωρείται φορολογικός κάτοικος τρίτου κράτους εκτός Ε.Ε. κατ' εφαρμογή όρων σύμβασης αποφυγής διπλής φορολογίας που έχει συναφθεί με αυτό το τρίτο κράτος, και
    • Υπόκειται, χωρίς τη δυνατότητα επιλογής ή απαλλαγής, σε έναν από τους φόρους που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι Μέρος Β της Οδηγίας 2011/96/ΕΕ ή σε οποιονδήποτε άλλο φόρο ενδεχομένως στο μέλλον αντικαταστήσει έναν από τους φόρους αυτούς.
• Δεν παρακρατείται φόρος από τόκους και δικαιώματα (royalties) που καταβάλλονται σε νομικό πρόσωπο που αναφέρεται στο Παράρτημα της Οδηγίας 2003/49/ΕΚ για την καθιέρωση κοινού συστήματος φορολόγησης των τόκων και των δικαιωμάτων που καταβάλλονται μεταξύ συνδεδεμένων προσώπων διαφορετικών κρατών - μελών, εφόσον:
  
  • Το νομικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα που εισπράττει κατέχει άμεσα μετοχές ή μερίδια τουλάχιστον 25% του νομικού προσώπου  του φορολογούμενου που προβαίνει στην καταβολή,
  • Το ελάχιστο ποσοστό κατοχής μετοχών ή μεριδίων ή συμμετοχής διακρατείται για τουλάχιστον 24 μήνες, και
  • Το νομικό πρόσωπο που εισπράττει : 
    • Περιλαμβάνεται στους τύπους που απαριθμούνται στο Παράρτημα Ι Μέρος Α της Οδηγίας 2003/49/ΕΚ, και
    • Είναι φορολογικός κάτοικος κράτους - μέλους της Ε.Ε. σύμφωνα με τη νομοθεσία του κράτους αυτού και δεν θεωρείται φορολογικός κάτοικος τρίτου κράτους εκτός Ε.Ε. κατ' εφαρμογή όρων σύμβασης αποφυγής διπλής φορολογίας που έχει συναφθεί με αυτό το τρίτο κράτος, και
    • Υπόκειται, χωρίς τη δυνατότητα επιλογής ή απαλλαγής, σε έναν από τους φόρους που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι Μέρος Β' της Οδηγίας 2003/49/ΕΚ ή σε οποιοδήποτε άλλο φόρο ενδεχομένως στο μέλλον αντικαταστήσει έναν από τους φόρους αυτούς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εάν ένας φορολογούμενος που έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα διανείμει μέρισμα, καταβάλλει τόκους ή δικαιώματα σε νομικό πρόσωπο που δεν έχει συμπληρώσει 24 μήνες διακράτησης του ελάχιστου ποσοστού κατοχής, αλλά πληροί τους υπόλοιπους, ο υπόχρεος σε παρακράτηση μπορεί προσωρινά να μην προβεί σε παρακράτηση φόρου, εφόσον καταθέσει την προβλεπόμενη εγγύηση της παρ. 3 του άρθρου 63 του ΚΦΕ.

Κλείνοντας, βάσει της ΠΟΛ1120/2014, οι αμοιβές που λαμβάνει νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα το οποίο δεν έχει τη φορολογική του κατοικία και δεν διατηρεί μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα δεν υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου. Ως προς το διαδικαστικό σκέλος, στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται η υποβολή μηδενικής δήλωσης παρακρατούμενου φόρου.

Χρόνος απόδοσης της παρακράτησης

Βάσει της παρ. 7 του άρθρου 64 του ΚΦΕ, όπως συμπληρώθηκε από το ν. 4254/2014, ο φόρος που παρακρατείται σύμφωνα με τις ανωτέρω παραγράφους αποδίδεται το αργότερο μέχρι το τέλος του δεύτερου μήνα από την ημερομηνία καταβολής της υποκείμενης σε παρακράτηση πληρωμής, εκτός από τους φόρους που παρακρατούνται από τους συμβολαιογράφους. Ειδικά ο φόρος που παρακρατείται από συμβολαιογράφο για την υπεραξία, αποδίδεται από τον ίδιο με τραπεζική επιταγή σε διαταγή του Ελληνικού Δημοσίου, εντός 5 εργασίμων ημερών από την υπογραφή του συμβολαίου.

Ειδικά για το εισόδημα από μερίσματα, η καταβολή της υποκείμενης σε παρακράτηση πληρωμής σε κάθε περίπτωση νοείται ότι έχει διενεργηθεί μέσα σε ένα μήνα από την έγκριση του ισολογισμού από τα αρμόδια όργανα ή τη λήψη της απόφασης στην περίπτωση κερδών προηγουμένων χρήσεων ή προμερισμάτων (άρθρο 2 της ΠΟΛ 1011/2014).

Στο άρθρο 3 της ΠΟΛ 1011/2014 καθορίζεται ο τύπος και περιεχόμενο των δηλώσεων απόδοσης παρακρατούμενου φόρου στα εισοδήματα από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα. Τα συγκεκριμένα έντυπα συμπληρώνονται από τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα ή τους οργανισμούς που προβαίνουν σε απόδοση. Τα εισοδήματα από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα που λαμβάνουν φυσικά πρόσωπα φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας από αλλοδαπές εταιρείες, θα δηλώνονται στη φορολογική δήλωση (Ε1) και ο σχετικός φόρος θα καταβάλλεται με την εκκαθάριση, συνεπώς δεν τίθεται ζήτημα παρακράτησης σε αυτή την περίπτωση.

Ο υπόχρεος απόδοσης παρακρατηθέντος φόρου, ο οποίος δεν απέδωσε το φόρο αυτόν εντός της νόμιμης προθεσμίας προς πληρωμή,  υπόκειται σε πρόστιμο ίσο με το ποσό του φόρου που δεν αποδόθηκε (άρθρο 59 του ν. 4174/2013).

Πίστωση φόρου

Στις αμοιβές της περίπτωσης d (τεχνικές υπηρεσίες, αμοιβές διοίκησης, αμοιβές για συμβουλευτικές υπηρεσίες κτλ) ενδέχεται να μην υπάρχει εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης. Τότε ο παρακρατηθείς φόρος πιστώνεται έναντι του φόρου εισοδήματος.

Επίσης, με την ΠΟΛ 1120/2014 διευκρινίστηκε ότι κάθε νομικό πρόσωπο που δεν έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα και λαμβάνει αμοιβές για τεχνικές υπηρεσίες, αμοιβές διοίκησης, αμοιβές για συμβουλευτικές υπηρεσίες ή και αμοιβές για παρόμοιες υπηρεσίες υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου, όταν οι υπηρεσίες παρέχονται σε υπόχρεα σε παρακράτηση πρόσωπα.